Technische Commissie
Stephen Ghazi (Sifu)
Scholen binnen de NFK
The Old School (Rotterdam), www.theoldschool.nl
Jeet Kune Do (JKD) – letterlijk : weg van de onderscheppende vuist – werd in 1967 door Bruce Lee ontwikkeld.
In tegenstelling tot vele andere vechtkunsten zijn er geen vaste regels en geen vormen. JKD is ongebonden, JKD is vrijheid. Het bevat alles maar wordt door niets bezeten (dat houdt in dat het technieken van alle stijlen bevat en desondanks niet aan regels en principes van die stijlen gebonden is).
Wie JKD goed begrijpt, is in de eerste plaats geïnteresseerd in de bevrijdende kracht ervan wanneer het gebruikt wordt als spiegel tot zelfkennis. Velen hebben in het verleden geprobeerd JKD als 1 bepaalde stijl te definiëren: Bruce Lee’s Karate, Bruce Lee’s kickboxen, Bruce Lee’s methode voor het straatgevecht. JKD aanduiden als Bruce Lee’s vechtkunst houdt in dat men Bruce Lee’s bedoeling en daarmee die van het JKD volkomen verkeerd begrijpt. De ideeën van het JKD kunnen gewoon niet in 1 systeem gevangen worden. Om dat te begrijpen moet een martial artist zich boven de dualiteit van ‘voor’ en ‘tegen’ plaatsen en naar dat ene punt van eenheid streven dat voorbij die die pure tegenstelling ligt. JKD begrijpen betekent het intuïtief aanvoelen van dat punt van eenheid.
Zoals Bruce Lee zei: “Weten betekent uiteindelijk zelfkennis”. Jeet Kune Do is geen nieuwe Karate of Kung Fu stijl, Bruce lee vond juist geen nieuwe of samengestelde stijl uit en ook ontwierp hij geen variatie op een sijl om die te onderscheiden van enige bestaande stijl, systeem of vorm. Benadrukt moet worden dat JKD niet meer dan een naam is, een spiegel die onszelf laat zien. JKD vereist een soort progressieve benadering, maar zoals Lee opmerkte: “Een vechtmethode ontwikkelen is als het verpakken van water in pakpapier en er vorm aan proberen te geven”.
Velen zien JKD structureel verkeerd als samengestelde vechtkunst vanwege zijn effectiviteit. En JKD kan inderdaad in een bepaalde situatie lijken op Thaiboksen, Wing Chun, worstelen of Karate. De wapens die gebruikt worden lijken op die van Kali of Escrima, van de Filipijnen; in het gevecht op de lange afstand doet het denken aan Noord chinees Kung Fu of Savate. Volgens Lee hangt de effectiviteit van elke stijl af van de omstandigheden en de gevechtsafstand: - een soldaat gebruikt op een afstand van 50 meter een handgranaat, maar voor het gevecht van dichtbij gebruikt hij een mes. Een ander voorbeeld: - een stok is voor een gevecht in een telefooncel het verkeerde wapen, een mes zou ook in dat geval het aangewezen wapen zijn.
Jeet Kune Do is niet voor of tegen het idee van een stijl. We zouden kunnen zeggen dat JKD zowel binnen als buiten alle specifieke structuren (van alle vechtkunsten) staat. Omdat JKD niet als bepaalde stijl gezien wil worden, komen sommigen tot de conclusie dat het neutraal of onverschillig tegenover die kwestie staat. Nogmaals, dat is niet het geval, omdat JKD tegelijkertijd ‘dit’ en ‘niet dit’ is. (Opmerking: deze voorstelling van zaken vindt haar oorsprong in het Chinese idee van Yin en Yang.) De acties van een goede JKD beoefenaar berusten op intuïtie. Volgens Lee mag een stijl nooit een bijbel zijn met principes en wetten die niet geschonden kunnen worden.
Er zullen tussen verschillende individuen altijd verschillen zijn in trainingsniveau, fysieke en mentale conditie, de omgeving waar iemand het meest aan gewend is en voorkeuren en aversies. Volgens Bruce is de waarheid een weg zonder vaste route (“pathless road”); daarom is JKD geen organisatie of instituut waar men lid van kan worden. ”Je begrijpt het of je begrijpt het niet – en dat is dat” zei hij. Toen Bruce een Chinese Kung Fu-stijl onderwees (dat was kort na zijn aankomst in de VS), leidde hij een vechtschool. Maar na die vroege periode gaf hij het geloof in een bepaald systeem of een bepaalde stijl op, of die nu Chinees was of anderszins. Lee zei weliswaar dat het waarschijnlijk nodig zou zijn een soort organisatie op te bouwen om de mensen te bereiken, maar voor zichzelf deed hij afstand van dat idee voor wat betreft zijn eigen onderricht.
Toch moest er een soort vaststaand techniekenpakket ontwikkeld worden om aan het constant toenemend aantal leerlingen te voldoen. En als gevolg daarvan zouden veel leerlingen toch weer in een bepaald systeem gestopt worden. Velen zouden dan gevangenen worden van automatische driloefeningen. Daarom geloofde Lee in het onderwijzen van maar een handvol studenten tegelijkertijd. Zo’n lesmethode verlangde van de leraar constante en aandachtige observatie van elke student, om zo de noodzakelijke band tussen leerling en leraar op te kunnen bouwen. Zoals Lee vaak constateerde: “Een goede instructeur is iemand die de waarheid laat zien door de leerling diens eigen zwaktes te tonen en hem zo te dwingen zichzelf de ontdekken, zowel fysiek als mentaal en hem uiteindelijk een te laten worden met zichzelf”.
Vechtkunst is – zoals het leven zelf – in beweging, in constante on-rythmische bewegingen, in voortdurende verandering. Meegaan met die stroom van veranderingen, met die beweging (“to go with the flow”) is uitermate belangrijk. En daarom is een JKD’er die zegt dat JKD uitsluitend JKD is, niet meegaand met de stroom (“not with the flow”). Hij klampt zich vast aan zijn eigen weerstand, waarmee hij zichzelf opsluit, nog steeds verankerd met traditionele patronen en gevangen in beperkingen. Zo’n individu heeft het simpele feit dat waarheid los staat van alle structuren en patronen nog niet verwerkt.
Bewustzijn is nooit exclusief (dat houdt in dat het niet beperkt kan worden). Om Bruce te citeren: “Jeet Kune Do is niet meer dan een naam, een boot die ons naar de andere kant van de rivier brengt, eenmaal aan de overkant heeft het zijn doel vervuld en moet het achtergelaten worden en niet op de rug meegesleept. In 1981 werd het JKD-concept op slechts drie plekken onderwezen: - de Filipino Kali Academy in Torrance, Californie; - in Charlotte, North Carolina (alwaar Larry Hartzel een select groepje studenten onderwees); - en in Seattle, Washington (onder leiding van Taki Kimura). Het overgrote deel van het JKD wordt in Torrance onderwezen, op de school onder leiding van mijzelf en Richard Bustillo. Het onderwijs is georganiseerd vanuit het idee dat een JKD beoefenaar verschillende ervaringen moet hebben ondergaan. Bijvoorbeeld in fase een en twee worden de klassen van de Filipino Kali Academy onderwezen in westers boksen en Bruce Lee’s methode van kickboksen – Jun Fan.
Ik ben zonder meer van mening dat leerlingen ervaringen onderwezen moeten krijgen in tegenstelling tot technieken. Met andere woorden, een karateka die nog nooit eerder gebokst heeft, moet ervaren hoe het is om te sparren met een bokser. Volgens Bruce is een leraar niet iemand die de waarheid geeft, hij is een gids op de weg naar de waarheid die iedere leerling moet vinden. Het totaalbeeld dat Lee zijn leerlingen wilde laten zien, was dat boven alles de leerlingen hun eigen weg naar de waarheid moeten vinden. Hij aarzelde nooit te zeggen: “Jouw waarheid is niet die van mij en mijn waarheid niet die van jouw”. Bruce had geen blauwdruk, maar meer een serie richtlijnen om iemand te bekwamen.
Bij het gebruik van trainingshulpmiddelen was er een systematische benadering om snelheid, afstand, kracht, timing, coördinatie, conditie en voetenwerk te ontwikkelen. Maar JKD was geen doel op zichzelf voor Bruce, net zomin als dat het slechts een bijprodukt was van zijn studie van de martial arts, het was een middel tot zelfkennis. JKD was een recept voor persoonlijke groei; het was een ontdekking van de vrijheid – vrijheid om je niet alleen in het gevecht natuurlijk te gedragen, maar in het hele leven. In het leven nemen we op wat bruikbaar is en wat niet bruikbaar is laten we links liggen (“absorb what is useful and reject what is useless”) en breiden we onze ervaring uit naar eigen keuze.
Bruce Lee wilde altijd dat zijn studenten Judo, Jiujitsu, Aikido en westers boksen zouden ervaren; hij wilde dat ze Chinese stijlen die een grote nadruk op het gevoel leggen, zoals Wing Chun zouden verkennen, evenals elementen uit Kali, Escrima en Arnis en Pencak Silat, Thaiboksen en Savate. Hij wilde dat zijn leerlingen de sterke en zwakke punten van elke stijl zouden gaan begrijpen. Geen enkele stijl is beter of slechter dan een andere. Dat is de wezenlijke les van Jeet Kune Do, om ongebonden en vrij te zijn: om in het gevecht geen stijl als stijl te gebruiken, om geen weg als de weg te gebruiken, om geen beperking als enige beperking te hebben (“to use no style as style, to use no way as the way, to have no limitation as the only limitation”). Niet voor of tegen een bepaalde stijl zijn. Met andere woorden, Jeet Kune Do is het pure zijn (“JKD just is”).
Of om Jeet Kune Do te beschrijven met de woorden van een Zen spreuk: “In het lentelandschap is geen beter of slechter, de bloeiende takken groeien, sommigen zijn kort, anderen lang”.
Five ways of attack (SDA-ABC-HIA-PIA-ABD)
SDA (Single Direct Attack)
Bestaat uit het toepassen van een enkele, zeer snel geplaatste techniek: stoot- of traptechnieken, zo snel en zo hard mogelijk direct naar het doel; 1 beweging en direct geplaatst.
ABC (Attack By Combination) Dit zijn diverse (kick)bokscombinaties, waarbij stoten en trappen elkaar afwisselen in gebroken ritmes en in 2, 3 of meerdere combinatietechnieken, met gebruik van je gehele lichaam…
HIA (Hand Immobilization Attack) Dit wordt ook wel ‘Trapping’ genoemd. Je controleert, onderschept en blokkeert de handen/vuisten van je tegenstander nog voordat deze kan toeslaan, terwijl jij de aanval hebt ingezet. (Ook wel FIA genoemd) (Foot Immobilization Attack) Denk aan: – Gum sa dao= vastzetten, duwen – Pak Sao= wegslaande hand – & – Lap Sao=grijpende hand. Je onderschept alles wat je voor je ziet door de nog in te zetten aanval te onderbreken, te stoppen en niet geheel te laten uitvoeren (elimineren van de aanval).
PIA (Progressive Indirect Attack) Afstand en timing zijn hierbij zeer belangrijk. De sleutel tot succes is het inzetten van een schijnaanval en de tegenstander hierdoor op het verkeerde been te zette. De schijnaanval wordt een opening is voor een andere aanval.
ABD (Attack By Drawing) Dit is je tegenstander uit te dagen, je open te stellen voor zijn – ontlokte – aanval, zodat jij kan reageren nog voordat zijn techniek volledig is geplaatst. Je maakt een opening door vanuit je bokshouding je linkervuist te laten zakken, waardoor je dekking niet goed is en je daagt je tegenstander uit tot stoten, wat hij dan meestal ook kan gaan doen en nog voordat hij begint aan te vallen of hij de aanval gaat inzetten, weet je dus wat er ongeveer kan gaan komen ontwijk of counter je of intercept en verrast hem met een aanval.
(Bron: Dan Inosanto)
Uitleg van het JKD embleem
In plaats van kracht tegen kracht, verslaat een Jeet Kune Do man zijn tegenstander door zijn energie stroom te ‘accepteren’ zoals hij het richt, en zijn tegenstanders kracht ‘te lenen’. Om vrede te sluiten met de veranderende beweging van de tegenstander, moet een Jeet Kune Do man de ware betekenis van het Yin/Yang begrijpen, de basis structuur van Jeet Kune Do.
Jeet Kune Do is gebaseerd op het symbool van Yin en Yang, een paar tweezijdige complementaire en van elkaar afhankelijke krachten die constant en zonder pauze handelen in deze wereld. In het symbool hiernaast van Yin en Yang, zijn twee met elkaar verbonden delen van ‘één geheel’, elk bevat zijn begrensde kwaliteit van zijn complementair. De karakters van Yin en Yang betekenen etymologisch donker en licht. Het oude karakter van Yin, de donkere zijde, is een schets van wolken en heuvels.
Yin symboliseert alles in deze wereld zoals: ontkenning, passiviteit, zachtheid, innerlijk, niet inhoudelijk, vrouwelijkheid, maan, duisternis, nacht, etc. De andere zijde van de cirkel is Yang, die van uit de oudheid alles symboliseert zoals: zekerheid, beweging, fijnheid, uiterlijk, inhoudelijk, mannelijkheid, zon, helderheid, dag, etc. De meest gemaakte fout van martial artist is deze twee krachten te identificeren, Yin en Yang, als dualistisch(dus zogenaamd de zachte stijl en de stevige stijl). Yin/Yang is één in afzonderlijke kracht van voortdurende interactie van beweging. Ze zijn aangenomen als één essentieel, of als twee samenwerkende krachten van één ondeelbaar geheel. Zij zijn beide geen oorzaak en gevolg.Maar zou gezien moeten worden als geluid en echo, of licht en schaduw.
Als deze eenheid gezien word als twee gescheiden wezen, dan is realisatie en ultieme realiteit van Jeet Kune Do onmogelijk. In realiteit zijn deze een ‘geheel’ en kan niet worden gescheiden in twee delen. Wanneer ik zeg de hitte laat mij transpireren, de hitte en transpireren is één proces, zij zijn samenwerkend en de ene kan niet bestaan zonder de andere. Als je fietst en wenst ergens naar toe te gaan, kan je niet op beide pedalen tegelijk trappen. Om vooruit te gaan, moet je op het ene pedaal trappen en het andere pedaal vrijlaten. Dus de beweging om vooruit te gaan heeft ‘eenheid’ nodig van trappen en vrijlaten. Trappen is het resultaat van vrijlaten en vice versa, elk de oorzaak en gevolg van elkaar.
In het Yin/Yang symbool is er een witte stip in de zwarte helft en een zwarte stip in de witte helft. Dit illustreert de balans in het leven, niets kan overleven door het een of het ander extreem te zijn, door puur Yin (zacht aardig) of puur Yang(volhardend) te zijn. Merk op dat de stijve boom gemakkelijk te breken is, terwijl de bamboe of de wilg zal overleven omdat ze mee buigen met de wind. In Jeet Kune Do moet Yang worden verstopt in Yin en Yin in Yang. Dus een Jeet Kune Do man moet zacht zijn maar niet slap, volhardend maar niet hard. Volharding/zachtheid.
Wat is zachtheid?
Het is buigzaam riet in de wind, het gaat er niet tegen de wind in maar laat het ook niet toe.
Wat is de beste verklaring voor buigzaamheid?
Het is zoals water vasthouden.
Wat is ware stilte?
Stilte in beweging.
Wat is aanpassing?
Het is zoals de directheid van schaduw die zich zelf aanpast aan het lichaam.
